برنامهء(منشور) حزب عوامی ملی

عوامی نشنل پارتی برای ايجاد جامعهء مترقی مسعود،آرام و آزاد که بر مبنای اصول اساسی ذيل استوار باشد،تلاش ميکند:

1    دموکراسی 
2   تضامين برای دفاع از حقوق و اصالت همه اقوام کشور و آزادی غير محدود برای انکشاف فرهنگ و زبان آنها .

3  آزادی از سلطهء خارجيان

4  آزادی از فرقه گرايی

5   عدالت اجتماعی

تشکيل دولت وحکومت

1 تبديل پاکستان به کشور  آزاد مترقی مسعود و دولت فدرالی دموکراتيک.

2 هر واحد فدرالی پاکستان در اجرای امور محلی خود بايد خود مختار گردد.دولت فدرالی تنها کنترول بر امور اسعار،خارجه، مواصلات ودفاع را دردست ميداشته باشد.

3 هر واحد فدرالی حق خواهد داشت تا ازمنابع خويش بنفع خود استفاده کند.به شرط آنکه اين امر منافع ساير واحد های فدرالی را متضرر نسازد.

4 پاکستان برای دفاع خويش توان حفظ اردوی عظيم را ندارد.ازينرو تعداد قوای مسلح تقليل مييابد وقوای مسلح بايد طوری پرورش يابد که موازی با دفاع کشور در پروسة عمران جامعه سهم بگيرد.  مخارج دفاعی تا سطحِ کاهش يابد که با منابع  موجود تحمل برداشت آنرا داشته باشد و اقتصاد کشور را متضرر نسازد.
5  دفاع کشور وظيفهء دولت فدرالی وواحد های آنست. آين واحد ها بايد صلاحيت ايجاد مليشای خودرا کسب کنند.

6 عدم مداخلهء کارمندان ملکی ونظامی در سياست بايد تضمين گردد و همه مداخلات نظامی گذشته بايد مورد محاسبه قرار گيرد.
7 پارلمان فدرالی بايد دارای دو ديوان باشد.مجلس نمايندگان بايد بر اساس آرای رای دهندگان بالغ انتخاب گردد.تساوی نمايندگان واحد های فدرالی در سنا بايد تامين گردد.
پارلمان بايد بر اساس اصل "يک فرد، يک رای" و رای دهی مشترک انتخاب گردد.
9 سيستم اداری وقضايی استعماری بايد لغو گردد و سيستم اداری وقضايی جديد با در نظر داشت مقتضيات دولت دموکراتيک جايگزين آن گردد و قوانين در هماهنکی با نيازها و  آرزو های  مردم يک کشور آزاد وضع گردد.
10 حزب بايد برای ايجاد دمکراسی پارلمانی فدرالی مبارزه کند.
11 قوهء قضايی بايد از قوهء اجرايی کاملا مستقل باشد.
12  قوانين موثر وضع گردد.
13 حزب حق تعين سرنوشت همه اقوام پاکستان را که يک کشور چند قومی است،برسميت ميشناسد.حزب اقدامات  ضروری را برای تامين  حقوق هر مليت بر اساس  برابری اتخاذ مِکند.هر قوم  بايد امکانات مساوی را برای سهمگيری در امور دولت کسب نمايد.علاوه بران حزب حقوق قومی ولسانی اقليتها را برسميت ميشناسد و رشد ميراث فرهنگی همه گروه های اجتماعی را تضمين ميکند.
 14 حزب بايد وحدت فدرالی پاکستان را بر مبنای تشابهات فرهنگی و لسانی ، اتصال جغرافيايی و پس منظر ياجنبهء تاريخی آن تجديد تشکل دهد.
15  تفاوت  بين معاشات کارمندان عاليرتبه و پايين رتبه  بايد  تا سطح تناسب 1:5کاهش يابد.معاشات بايد متناسب به قيمتهای متداول افزايش يابد.
16 آنعده کارمندان ملکی ونظامی که   حقوق تقاعد خود را کسب ميکنند  نبايد دو باره در دواير دولتی و شبه دولتی مقرر گردند.
 17  امتيازات و اعزازيهای والی هاملکها وسردار ها (روءسای اقوام) بايد لغو گردد .
18  به رشو ه ستانی ،خويشاوند پروری (حمايت اقربا)،انعامات غير قانونی ،بازار سياه ، منفعت جويی ، قاچاق وساير  پديده های زشت اجتماعی خاتمه داده شود.

آزادی از سلطة خارجيان

   1   تمام معاهدات نا برابر بايد لغو کردد.
   2   راه های تسط خارجی بر اقتصاد پاکستان بايد مسدود شود و شرايط مساعد برای سرمايه گذاريهای  مفيد خارجی  فراهم گردد.
  3    تجارت خارجی پاکستان بايد مطابق منافع پاکستان وبر مبنای برابری و منافع متقابل باساير کشور های جهان استوار باشد.

 اقتصاد

سيستم اقتصادی مستقل،متکی بخود وپرمحصول (مولد) که با ساختارو روابط اقتصادی مدرن وعلمی هماهنگ باشد بايد جايگزين سيستم فرسوده،سست بنياد وغير مولد پاکستان گردد. و سياستهای اقتصادی در مطابقت با جنبه های جديد تدوين گردد.به انکشاف صنايع بزرگ و بنيادی و مهارتهای اساسی رجحان داده شود.شيوه های کهنه وفرسوده در زراعت بايد با مکاننيزهء زراعت ،استفاده از کود کيمياوی ،مجادله با حشرات وشيوه های جديد بذری تعويض کردد. صنايع ثقيله و اساسی در سکتور های دولتی و خصوصی برای نيل به خود کفايي در همه عرصه ها ، تقويت گردد. پلانگذاری توحيدی به نابرابری اقتصادی در بين واحد های فدرالی خاتمه ميدهد وبدينسان همه واحدها در ترقی کشور مساويانه سهم ميگيرند.سياست اقتصادی نوين حزب بنياد مادی استقلال ملی، رشد ،عدالت اجتماعی ودموکراسی فدرالی را توسعه ميدهد.

سياست ارضی( زراعتی)

1 حد زمينداری برای هر خانواده  نبايد از 50 جريب زمين زراعتی و يا واحد حاصلدهی معادل آن برای اراضی لامزروع تجاوز کند.
2 اراضی دولتی قابل  زرع وملکيتهای اضافه از حد معين برای يک خانواده ، بايد در بين دهاقين بی زمين محلات ، توزيع گردد.
 3- سرکها بين مزرعه و بازار احداث گردد و بازار های زراعت بوسيلهء اجرای رفورمها سالم گردد.
4 حزب کميسيون زراعتی را ايجاد ميکند تا واحدهای حاصلدهی را از نو مشخص سازد و رهنمود های خودرا برای قابل زرع ساختن اراضی لامزروع و باير و تاسيس صنايع زراعتی پيشکش نمايد.

5  اجاره کاران و کارگران زراعتی بايد در برابر  سبکدوشيهای غير قانونی و ناجايز از لحاظ حقوقی  تضمين گردند.
6 حزب دفاع از جاره کاران و زارعين را  در برابر  استثمار دلالان تامين ميکند.
7 رشد تاسيسات بنيادی مادون مانند احداث سرکها ، مکاتب ، بيمارستانها ، برقرسانی ، مراکز فرهنگی عامه و ورزشگاه ها بايد جز سياست تقدم  انکشاف دهات گردد.

 8  کوچی ها ونيمه کوچيها (خانه بدوشها) بايد برغبت خود شان در ساحات ز يست مسکون گردند.
9  گارگران دهات ،اجاره کاران ، زارعين کم عايدو مظلومين بايد دربرابر سلوک نا جايز واستثمار حمايت شوند و حزب بصورت فعال از آرامش اجتماعی حمايت نموده وآنرا تقويت  ميکند.

صنعت وتجارت

1 رشد سکتور های صنايع وتجارت ، عامه وخصوصی ، با طرح چنان مشی تامين گردد که بوسيلهء آن کشور خودکفا شود .و اين امر رمانی ميسر ميگردد که تمام واحد های فدرالی پاکستان امکانات مساوی رشد دارا باشد. قوای بشری محلی بايد در صنايع محلی اشتغال يابد.واحد های فدرالی بايد بر منابع مخصوص آنها کنترول داشته باشد.
2. سرمايه گزاريهای خارجی و  شرکتهای چند ملتی تشويق گردند تا سرمايه گذاريهای آنها  با اهداف خود کفايی ملی و ترقی پاکستان  مشروط باشد.
3.  به سکتور خصوصی کمک و تقويت گردد تا در افزايش محصول توليدی داخلی سهم بگيرد.
4.  دولت بايد تاسيس صنايع ييلاقی در قريه ها کمک کند.
5 برای انکشاف صنعتی کشور بايد  شرکتهای سهامی بوسيله بکار انداختن سرمايه های عامه وخصوصی تاسيس گردد.
6 سکتور  عامه وخصوصی برای  تجارت  خارجی در سطح فدرالی و ايالتی ايجاد گردد.مطابق مشی تجارتی، واحد های فدرالی بايد صلاحيت مداخله  در قرار دادهای تجارت خارجی را دارا باشند.
7 محافظت از سرمايه گزاريهای خارجی بايد تضمين گردد.

سياست خارجی
سياست خارجی حزب بايد مبتنط بر اصول ذيل باشد:

1  سياست خارجی مثبت ، آزاد ، غير وابسته (عدم انسلاک) که تابع منافع ملی ما باشد و آزادی سياسی واستقلال اقصادی ما را تامين کند، اتخاذ گردد.
2 تمام قراردادهايی که مغاير منافع ملی اند و موجب آن ميگردد تا کشور خارجی در امور داخلی پاکستان مداخله کند ويا پاکستان را آلهء مداخله  در امور داخلی ساير کشور ها ميسازد ، بايد فسخ گردد.
3 استقلال ، حق تعين سرنوشت و تماميت هرکشور بايد بر مبنای اصول بين امللی احترام متقابل رعايت گردد ونبايد  درامور داخلی کشور ديگر مداخله گردد.
4 مناسبات با تمام کشورهای صلحدوست بخصوص کشورهای همساطه و جهان سوم  بايد بر بنياد تساوی در عرصه های اقتصادی ، سياسی و فرهنگی برقرار گردد.
5 اصول حل  معضلات بين المللی از طريق صلح بايد بصورت قاطع تعقيب گردد.
6. حزب حمايت از صلح جهانی ، همزيستی مسالمت آميز وتخفيف تسليحات را بمثابه مضع اصولی خود ميپندارد.

7 حزب بزضد تمام اشکال تبعيض نژادی ، سلطهء استعمار ، ستم ملی ،واستثمار ايستادهگی ميکند و حق هر ملت برای تعين سرنوشت را ميپذيرد. حزب  از نظم اقتصادی عادلانهء بين الول که مبتنی بر اصول نفع متقابل باشد ، حمايت ميکند.

حقوق بنيادی

حزب تشکل تمام نيروهای دموکراتيک وطندوست ، مترقی ، قوم پسند و مخالف فرقه گرايی است که هدف عمدهء آن ايجاد نظم دموکراتيک برمبنای تساوی حقوق اقوام ميباشد.حزب برای نيل به اين هدف اقدامات آتی را اتخاذ ميکند:

1 هر تبعه دارای حق پيشبرد عملی عقايد خود  بدون تبعيض است.
2  هر تبعه بدون درنظرداشت طبقه ، عقيده ، رنگ، نژاد وجنس حق دارد تا برای کرسيهای دولت وحکومت انتخاب گردد.
3 زنان دارای حقوق مساوی با مردان در همه عرصه های  اقتصادی ، اجتماعی و سياسی باشند وتمام قوانين تبعيض آميز در مورد زنان برای حرمت به آنان لغو گردد.       
4 دولت مسئوليت تامين تعليمات رايگان وحفظ الصحه همه اتباع را به عهده ميگيرد  و امکانت را برای مواظبت از بيکاران ، سالخوردگان و معلولين ومعيوبين مهيا ميسازد.
5 دولت در جهت تامين تسهيلات صحی وتعليمی برای مردم تلاش ميکند.
6 هر تبعه بايد دارای حق آزادی  بيان ، آزادی سير وحرکت ، مطبوعات آزاد ، آزادی تاسيس انجمن ها ، تدوير وانعقاد جلسات ، آزادی تظاهرات و اعتصابات  باشد.
7 کرامت انسانی و حرمت بذات شخص ، محرميت   مفاهمات و مکالمات وتلفون بايد برای هر تبعه تضمين گردد.
8 حق دريافت عاجل و سهل محکمه برای هر تبعه تضمين گردد و فيس محاکم منسوخ گردد.
9 هيچ تبعه يی نبايد بدون حکم محکمه تحت نضارت قرار گيرد  وتمام قوانين سياه بايد لغو کردد.
10 حفاظت جان ، مال ، عزت هر تبعه  وعدالت تضمين ميگردد.
11 تلاشهای سازنده برای برچيدن ريشه های گدايی ، فحشاء وساير جنايات در جامعه  بايد صورت گيرد.
12 اقدامات موثر بايد برای رفع مسايل حمل ونقل اتخاذ گردد.
13کار گرفتن جبری از اطفال تحت سن 15 سالگی بايد جنايت محسوب گردد.

14 حزب خواهان ايجاد دولت دموکراتيک سکولر(غير فرقه يی) و رفاه بخش است که در آن تمام اتباعش بدون درنظرداشت رنگ، نژاد ، عقيده، فرقه ، مذهب ، جنس و شغل دارای حقوق مساوی اقتصادی ، اجتماعی و سياسی است.

حقوق کارگران

حزب به استثمار کارگران خاتمه ميدهد وتضمينات حقوقی و قانونی را برای  حقوق دموکراتيک اقتصادی و سياسی کارگران مهيا ميسازد. نکات اصلی سياست حزب در عرصه کار وکارگر عبارتند از:
1کارگران حق ايجاد اتحاديه های صنفی، سازمانها و حق اجتماعات آرام و اعتصابات  را برای نيل به مطالبات خود خواهند داشت.
2 معاشات کرگران بايد متناسب با نيازمنديهای عمده حيات معين گردد وميزان آن  درمطابقت با افزايش قيمتها ازياد يابد.
3 زميته های آموزش مهارتهای مسلکی کارگران در کارخانه ها و کارگاه ها مهيا گردد.
4 تفاوت  بين معاشات کرگران کاهش يابد. معاشات نبايد از  سطح تناسب 1:5 ازياد يابد.
5 اوقات کار کارگران تجديد گردد .سهولتها در جريان ساعات کار افزايش يابد. قانون کار بخاطر آيندهء بهتر کارگران به نفع آنها تجديد گردد.   6خانواده های کارگران امکانات  بهتر صحی ، تعليمی و رهايشی را بدست مياورند.
7 ارگران بيکار معاش مستمری دريافت ميکنند.

 مسئله ء  ملی

1 به ستم ملی ،سلطه گرايي و نابرابری بطور مکمل خاتمه داده شود. هر گروی قومی ،فرهنگی ولسانی بايد حقوق برابر و عادلانه را کسب نمايند.برای جبران اشتباهات گذشته ، هر قوم پاکستان و همه توده ها بايد چنان امکانات برابر اقتصادی  ،فرهنگی و سياسی را دريابند تا فضای اعتماد در بين اقوام ايجاد گردد. به اين هدف بوسيلهء اتخاذ سياستها درجهت تقويت انکشاف اقتصادی ، سهمگيری سياسی و فرهنگ بايد نايل گرديد.
 2 پنجابی ،سندی پشتو، بلوچی و سرائکی بايد زبانهای ملی اعلام گردند.اين زبانها  بايد منحيث وسيلهء آموزش ، قضا و زبانهای اداری انکشاف داده شود.
علاوه برين زبانهای گروه های کوچک اجتماعی نيز بايد انکشاف يابد.نشرات راديو و تلويزيون به تمام اين زبانها پخش گردد. چاب روزنامه ها مجلات وکتب به اين زبانها تشويق گردد. 

3 اردو زبان ارتباط دهندهء اقوام باشد و انگليسی تا زمانی زبان رسمی باشد که تمام زبانهای ملی به اين موقف ناةل گردند.
4   روابط فرهنکی ميان همه اقوام بايد تقويت گردد.
5   واحد های فدرالی پاکستان بايد نظر به  اهالی آن يعنی پنجابی ،سندی پشتو، بلوچی و سرائکی قابل شناخت گردد.

سياست تعليمی

حزب سياست جديد تعليمی را تدوين ميکند که يک سياست آزاد ، مستقل ودر مطابقت با نيازمنديهای ملی ومطالبات علمی خواهد بود.نکات ذيل اجزای عمدة سياست  تعليمی حزب خواهد بود. 

 1  هدف بنيادی حزب خاتمه دادن به بيسوادی وتقويت آموزش و پرورش سالم ومجانی است. 

 2   از خودگردانی  موسسات تعليمی  حما يت ميکردد. فرهنگ دموکراتيک بايد در موسسات تعليمی رشد داده شود.محصلين بايد حق ايجاد اتحاديه ها داشته  باشند.

  3  شيوه ها ونحو تدريس بايد تغير داده شود.دسترسيهای تحقيقاتی وخلاق مورد تاييد قرار ميگيرد.

4  درآمد های استادان افزايش مييابد تا آنها ازموقف با عزت در جامعه برخوردار کردند.  
5 تدري بزبان مادری صورت ميگيرد .زمينه های تدريس به ساير زبانها بمقصد انکشاف وترقی آماده گردد.
6 برای جوانان فارغ التحصيل معاش الاونس (فوق العاده ) پرداخته شود.
 7  برنامهء جامع و فراگير برای سواد آموزی بزرگسالان طرح گردد.

دين

 1 هيچ قانونی مغاير قرآن وسنت نبايد تصويب گردد.

2 از فرقه گرايی بايد اجتناب گردد و اقدامات ضروری بايد اتخاذ گردد تا به سوء استفاده از دين برای مقاصد تشدد افگنی ،نابرابی اجتماعی ،اجبلر سياسی و استثمار اقتصادی خاتمه داده شود.
اقليتهای مذهبی

هرتلاشيکه موجب  برخورد متعصبانه و تبعيض آميز  با هندوها ،مسيحيی ها ،پارسها وساير گروه هلی مذهبی ساکن در پاکستان گردد،بايدخاتمه داده شود.اقليتهای مذهبی بايد حقوق مساوی سياسی ، اقتصادی، احتماعی وفرهنگی را کسب نمايند.عبادتگاه ها ،اماکن مقدسه و ساير موسسات مذهبی اقليتها بايد محافظت گردد.
فرهنگ 

 ميراث فرهنگ کثيرالقومی کشور بايد محفاظت گردد. فرهنگ ،موسيقی ، رقص ، ادبيات وهنر هر قوم بايد با انديشه های جديد، مترقی، وطندوستی آزاديهای دموکراتيک وعدالت پسندی انکشاف يابد.

 ترجمهء عظيم بابک از  متن انگليسی